Te Kete Ipurangi Navigation:

Te Kete Ipurangi
Communities
Schools

Te Kete Ipurangi user options:


You are here:

5.2 Itū'āiga 'Upu 'Ese'ese

Ua fa'amatalaina i le tusi O le Kālama o le Gagana Sāmoa (Apia: Matāgāluega o Ā'oga, 1999) ni isi o tulaga o 'upu o le gagana. E lua vāega tetele ua vaevae i ai 'upu Sāmoa. O ni isi o 'upu e tau'avea le uiga o se fui'upu po'o se fuai'upu. O ia 'upu ua ta'ua o 'upu autū (o se fa'ata'ita'iga, mago, ta'avale, tamo'e). O 'upu 'autū o le gagana Sāmoa e i le 'au'āiga o 'upu tatala. E tatala auā e mafai ona fa'atuputupu pea 'upu 'autū fou mai 'upu nonō. Ua iai ni isi vāega patino e toe vaevae i ai 'upu 'autū, o se fa'ata'ita'iga, soāveape, soānauna, suinauna.

O le isi vāega tele o 'upu Sāmoa o malamala ma o le itū'āiga o 'upu tāmau auā e lē mafai ona fa'aopoopo i ai ni 'upu fou.

O malamala e tolu ni vāega e iai:

  • o malamala e ō fa'atasi ma nauna - o se fa'ata'ita'iga, le, se, ni;
  • o malamala e ō fa'atasi ma veape - o se fa'ata'ita'iga, ua sau, fai mai;
  • o malamala e tu'ufa'atasi ai 'upu, fui'upu, fuai'upu - o se fa'ata'ita'iga, ma.

O malamala ua mafai ona toe vaevae i isi vāega – fa'ata'ita'iga, malamala fa'asino nauna (i le fafine, mo le taule'ale'a); malamala fa'ailo taimi (sa vili mai, ua alu le teine e fa'atau); malamala fa'asino nauna (sa alu le teine i Āpia, sa vili mai Āpia).


Footer: