Te Kete Ipurangi Navigation:

Te Kete Ipurangi
Communities
Schools

Te Kete Ipurangi user options:


You are here:

6.8 Fa'aleleiga 'Ātili o Gāluega Fa'afaiā'oga i Totonu o Vasega

O se Faataitaiga o le Faamaumauga

O a ni suiga e mafai ona e faataitaiina i totonu o lau vasega?

Ou te manao e faamasani lau vasega i le aoina o le kalama i auala o fetufaaiga eseese i le gagana.O le a ou aoaoina le fausaga o le gagana i tamaiti (faailo taimi, veape ma nauna) i totonu o le siosiomaga o le aganuu-lotu.

Ou te manao foi ina ia iloa e tamaiti lo latou taua i totonu o aoaoga. O le ou taumafai e unaia i latou ina ina ia o latou fauina o latou lava faanaunauga ia ausia o le iunite ma iloilo vaega ua latou aoaoina atoa ma fuafuaga o le a sosoo ai i le faaiuga. Ou te taumafai foi i se auala faatamalii e tsoloia ai ni pa puipui o fai ma faafitauli i le aoaoina o tamaiti. E mafuli lo latou manatu i le talitonuga o le faiaoga o le faiaoga ua iai uma tali sao, aepeitai ou te manao ia o latou iloa e taua tele lo latou sao i aoaoga.

Talatalanoa ma le foemua:

Faamaumauga o Manatu o le Faiaoga

Faatulagaga o le gagana     Nimarota Lale
Kuata: (kalama) Faiaoga:  
    Faiaoga Fesoasoani: Tauanuu
      Sealiimalietoa
      Perenise Tapu

Suiga i Aoaoga o Vasega

Faataitaiga:

  • Faaaoga upu patino i se siosiomaga e auai e aoao ai le kalama.
  • Unaia tamaiti e tusia o latou lava faanaunauga ia ausia ma galulue fuafua iai.

Fuafuaga o Galuega

Faamatalaga o le vasega: tausaga 9, e 25 tamaiti, e toafitu e lelei le tautala faasamoa, toasefulufa e feololo le faasamoa, ma le toafa e manaomia tele le fesoasoani.

Iunite:

o le faatulagaga o le gagana (kalama): veape, faailo taimi, ma, nauna.

Fuafaatatau:

  • Amata ma faaauau pea se talanoaga.
  • Fesiligia ni autu poo ni itu o le gagana.
  • Faaali lagona maofa pe faameo.
  • Faaali le faaaloalo ma le usiusitai.

Faanaunauga ausia:

  • Iloa le faaaogaaga o upu faasino taimi, veape, ma nauna.
  • Faalogo i ni fuaiupu poo se vaega o se tala ma faailoa mai upu faasino taimi, veape, ma nauna.
  • Faaaoga upu faasino taimi, veape, ma nauna ni fuaiupu faigofie.

Faamaumauga

O a mea na lelei? O a ni lagona o tamaiti? O a ni vaega e ao ona ou faaleleia atili?

Fautuaga mai le faiaoga o le polokalame. O a nisi vaega e sosoo ai?

Aso:

15/4/02

Na matou fetufaai i faanaunauga ia ausia na ou tapenaina mai le taiala. Sa ou fai i tamaiti e faaupu nei faanaunauga i ni a latou lava upu. Sa le mautonu i latou i le amataga ae na ou taamilo ma fesoasoani e faatonutonu a latou galuega. Sa matou faaali manatu (i pepa sa tapenaina) i le autu o le "lotu". O se faiga lelei malie aua na faaosofia ai tamaiti e fai a latou lava fesili. (Ou te fia iloa pe aisea e o ai i le lotu?) Na ou taumafai e faafesootai ma o latou olaga i aso uma e aunoa ma le tataieseina mai i faanaunauga ia ausia o le kalama.

O lau faataamilosaga i le vasega atoa ma le unaiga o tamaiti ia tinou i le faaaliga manatu ua mafai ai ona e iloa mea ua uma ona latou iloaina. Ua faigofie ai foi ona e faia esuiaiga i le lesona. E ono tulai mai faafitauli pe a tataieseina mai mafaufau o tamaiti mai le autu ae na e taofiofi i latou i luga o le alavaa sao e ala i lou faatonuina o i latou e fetufaai fai paga (faatusatusa a latou lisi) ma avatu se faasinoga o le ausaga o fuaiupu. O se tulaga lelei le aaali o o latou manatu ao lei tilotilo i malamalama fou.

Aso:

22/4/02

Sa faatonuina tamaiti e faalogo lelei i le kalama ao faitauina le tala "O le Lotu Tamaiti". Sa o latou faavasegaina i lalo o ulutala o le kalama. Ou te manao ia tele lou taimi matou te galulue ai ma tamaiti o manaomia tele le fesoasoani i le aoina o le gagana.

Ai e lelei pe a e vaevaea le vasega i ni vaega se tolu poo le fa e faaaoga ai galuega o le kalama ua uma ona tapenaina ao e fesoasoani i vaega taitasi. Taumafai e faaaoga tamaiti e lelei a latou faasamoa e taitaia galuega i vaega.

Aso:

24/4/02

Sa ou fai i tamaiti e toe tilotilo ia latou faanaunauga ausia mo le aoina o le kalama. Sa ou fai foi iai e fai nia latou fautuaga i ni mea e ao ona ou faaleleia e fesoasoani ai i le aoaoina o i latou. Na faigata ia i latou lea tulaga ae sa ou tauanauina pea i latou e fai. Na fai mai le vaega ia te au e faagesegese lau tautala ina ia o latou lagona le faaleoga o upu.

E mafai ona faatonuina tamaiti e faamauina a latou autaluga i a latou api ina ia mafai ona e faitau iai pe a faaauauina le aoaoina o le kalama. Faaopoopo iai ma le "O a nisi mea e tatau ona sosoo?" i le autaluga a tamaiti.
Taaofaiga
Na iai se aoga i tamaiti o le suiga o lau faatinoga faafaiaoga?
O a ni itu lelei?
E faapefea ona e iloa?
O a nisi vaega o lenei motugaafa e mafai ona e faaaogaina?


Footer: