Te Kete Ipurangi Navigation:

Te Kete Ipurangi
Communities
Schools

Te Kete Ipurangi user options:


You are here:

4.10 Fa'aleleiga 'Atili o Gāluega Fa'afaiā'oga i totonu o Vasega

O le vaega lenei o le motugā'afa ua fuafuaina ina ia fesoasoani ia te oe i le filifilia o malamalama'aga 'autu mo le a'oa'oina o le fa'alogo ma le tautala. O le fa'anaunauga ia mafai ona iai ni suiga i 'auala e fa'atino ai galuega i totonu o le vasega. O le fa'amoemoe ia avea nei galuega sā'ili ma fesoasoani e fa'atupu manatu ai i ni suiga talafeagai i lou a'oa'oina o le gagana Sāmoa.

E tāūa ona fa'amaumau fa'atinoga o suiga o galuega i totonu o lau vasega e pei ona avatu i le avanoa o i lalo. E aogā foi nei fa'amaumauga mo fetufaa'iga ma le faiā'oga o le polokalame.

O a ni suiga e mafai ona e fa'ata'ita'iina i totonu o lau vasega?

Talatalanoa ma le foemua:

Fa'amaumauga o Manatu o le Faiā'oga

Kuata

Faiā'oga

Faiā'oga o le polokalame

Suiga i A'oa'oga o Vasega
 
O se fa'ata'ita'iga, o le tufaina o galuega sa'ili'ili ua 'ausia ma tamaiti, feso'ota'iga ma ē o lo'o a'oina le gagana i le lesona i ni vaega e manaomia atili ai se fesoasoani.  
Fuafuaga o Galuega
 
Fa'amatalaga o le vasega:  
Iunite:  
Fuafa'atatau:  
Fa'anaunauga 'ausia:  
Fa'amaumauga
 
O a mea na lelei? O a ni lagona o tamaiti? O a ni vaega e ao ona ou fa'aleleia atili? Fautuaga mai le faiā'oga o le polokalame. O a nisi vaega e soso'ō ai?
Aso:  
Aso:  
Aso:  
Aso:  
Tāaofa'iga
 
Na iai se aogā i tamaiti o le suiga o lau fa'atinoga fa'afaiā'oga?  
O a ni itū lelei?  
E fa'apefea ona e iloa?  
O a nisi vaega o lenei motugā'afa e mafai ona e fa'aaogāina?  

4.10.1 O se Faataitaiga o le Faamaumauga

O a ni suiga e mafai ona e faataitaiina i totonu o lau vasega?

Ou te fia faatalanoaina ma tamaiti le taua o le mafaufauina e i latou lava o ni o latou faanaunauga ausia e iloa ai vaega o le ulutala oloo latou mananao e saili atili. Oloo fuafuaina ni galuega e aoaoina atili ai e le vasega vaega eseese e uiga i matai. Ou te manao e sauni e latou a latou fesili mo sailiiliga ae o lau galuega o le fesoasoani. E faapena foi i o latou faanaunauga e fia ausia. Ou te fia fesoasoani iai i le faaupuga o a latou fesili ina ia malamalama iai e o le a fesiligia i a latou sailiiliga.

Talatalanoa ma le foemua:

Faamaumauga o Manatu o le Faiaoga
Kuata 1 Faiaoga o le vasega: Tauanuu Sealiimalietoa Perenise Tapu
  Faiaoga fesoasoani: Nimarota Lale

Suiga i Aoaoga o Vasega

  • Fetufaai le faiaoga ma tamaiti e uiga i faanaunauga ia ausia i a latou galuega saili.
  • Sauni ma faia e tamaiti a latou fesili mo galuega saili atoa ma le fesoasoani a le faiaoga.

Fuafuaga

Ituaiga vasega:

Tausaga 11-12 tamaiti e aofia ai le toalua e fou. E toafa e lelei le tautala faasamoa, toaono e feoloolo, ma le toalua e manaomia tele se fesoasoani.

Iunite o galuega (aano o galuega):

Sailiiliga: Matai Taiala ole Gagana Sāmoa i Niu Sila, vaega 5–7

Fuafaatatau:

  • faia ni lipoti o ni suesuega;
  • faaali nisi manatu e talafeagai i se mataupu;
  • fesili, faaalia, ma tali i manatu faaalia o isi.

Faanaunauga ausia:

E tatau i le amaititi ona:

  • iloa le uiga o le upu "matai";
  • iloa ituaiga matai eseese;
  • iloa suafa matai o lona aiga;
  • iloa lona tupuaga – faasinomaga

Faamaumauga

O a mea na lelei? O a ni lagona o tamaiti? O a ni vaega e ao ona ou faaleleia atili?

Fautuaga mai le faiaoga o le polokalame. O a nisi vaega e sosoo ai?

Aso: 16/4/02

Sa faafaigata talanoaga muamua ma le vasega ona o le ulutala (matai) o se mea e le tele iai se malamalamaga o tamaiti. O nisi ua manatu e toatasi lava le matai o le aiga. O nisi e le iloa le eseesega o le alii ma le tulafale atoa ai ma nisi vaega eseese. O le tele o fetufaaiga na maua ai se malamalamaga i le ulutala ao lei amataina le sailiiliga.

Ia faamalosia pea talatalanoaga ma tamaiti ile vasega. E mafai ona fai iai e le afaina le le tele o so latou iloa i le taimi nei e uiga i matai. O le tasi lenei auala (sailiiliga) e aoaoina ai se ulutala fou. Ia faamalamalama manino i tamaiti le aoga o lenei suesuega. O lenei ulutala o se mea e patino ia i latou ma o latou aiga (matai). E aoga foi e iloa atili ai o latou faasinomaga.

Aso: 23/4/02

O se faafitauli le le iloa e nisi matua matai o o latou aiga ina ia mafai ai ona fesoasoani i tamaiti i le fale. O lenei foi sailiiliga e faamoemoe tele i e matutua o le aiga e nonofo i Sāmoa ma nisi vaega o Niu Sila. E leai ni tusi e mafai ona faaaoga. Sa ou fesoasoani i le faaupuga o fesili ina ia malamalama tagata matutua. I se isi taimi, o le a ou aumaia ai se matai e faatalanoa e le vasega e uiga i lona suafa matai.

E aoga lenei ulutala e fesoasoani ai matua ma aiga i tamaiti. E faaaoga ai lo latou tomai ma le silafia. E atau ona faamalosia atili le faaaogaina o fesoasoani mai i matua ma aiga I ulutala e suesueina e tamaiti ma ia faatauaina lo latou sao.

Atonu e mafai foi ona faatinoina sa lua talanoaga ma se matai i luma o le vasega ina ia faalogologo ma vaai ai tamaiti i upu ma taga e tatau ona faaaogaina.

Aso: 26/4/02

E tatau ona faamanatu i tamaiti ia faanoi i tagata (ae maise o tagata matutua) pe afai e pueina a latou talanoaga i se laau pueleo. O le a ou fesiligia tamaiti e uiga i lo latou malamalamaga i le "matai" i le amataga o le iunite ma tusi i lalo nisi o mea fou ua latou aoaoina.

E tatau ona faafesootai atili vaega o le gagana ma le aganuu i galuega faatino i totonu ole vasega.

 
Taaofaiga
Na iai se aoga i amaiti o le suiga o lau faatinoga faafaiaoga?
O a ni itu lelei?
E faapefea ona e iloa?
O a nisi vaega o lenei motugaafa e mafai ona e faaaogaina?


Footer: