Te Kete Ipurangi Navigation:

Te Kete Ipurangi
Communities
Schools

Te Kete Ipurangi user options:


You are here:

Motugā’afa 1

Fa'atomu'aga

O le aganuu a Sāmoa sa tu'utu'utaliga mai i augātupulaga ua mavae. Sa fafau ai le poto ma le atamai i le va'ai, fa'alogo ma fa'atino. E iloa le gagana e tautala ai i feso'ota'iga māsani ma le loloto i lāuga ina ua lava tāpena i le fa'alogo ma fetu'utu'unai fa'aaogaga 'ese'ese o le gagana i ni tūlaga e talafeagai ma se 'autū ma tagata o iai.

O le gagana tautala e tāūa tele i le fa'asāmoa. O le fa'avae o le aganu'u Sāmoa ua i totonu lea o va feāloa'i ma fāia. O le fa'atinoina o tulaga e fa'aalia ai le fa'aaloalo i le va fealoa'i ma fāiā ua momoli lea i le gagana tautala po'o le gagana va'aia, ma e iloa i 'upu ma taga e fai. O le gagana tautala e sa'ilia ai le tōfā manino ma le uta i le saofaiga o 'āiga, nu'u, ma fa'alapotopotoga. O le gagana tautala e fetu'utu'una'i, ma fetāl’ai manatu ina ia maua se fa'ai'uga. O tūlaga ia o le fa'asāmoa e feso'ota'i tele ma manatu filosofia i le atina'eina o le gagana.

O fetufaa'iga e maua ai avanoa e fetāla'i ai mafaufau ma mānatunatu, i le fetu'una'i lea o se mea ua iloa ma manatu o isi (Canale,1984). E fua i luma ma tua i manatu o isi, ma fatua'i ai manatu fou. E maua ai foi le gagana fou i 'upu ma fa'a'upuga e le'i iloa a ua maua mai i isi. Ua tutusa lava lea ma tulaga o le sa'ilia o se tōfā i fonotaga a 'āiga, nu'u, ekalesia, ma fa'alapotopotoga.

O galuega e felagolagoma'i ai tamaiti o avanoa ia latou te faia ai ni faai’uga i tūlaga e ao ona fa'ataunu'u, ma le fuafuaina o le taimi ma galuega ina ia taunu'u manuia. O avanoa fo'i ia e fefa'asoaa'i ai i latou ma fesoasoani le tasi i le isi i le a'oina o matā'upu olo'o mo'omia. O le motugā'afa muamua lenei o ni motugā'afa e ono i se polokalame mo le fa'aleleia atili o tulaga o le a'oa'oina o le gagana Sāmoa. O motugā'afa nei o galuega atina'e i totonu o se polokalame e tatau o fa'aaogā e faiā'oga i le a'oa'oina o le gagana Sāmoa.

O le motugā'afa e tolu ona vāega:

  • O le vāega muamua, o fa'amatalaga ma manatu ua fa'aalia i sa'ili'iliga ua faia i le 'autū o le motugā'afa. Ua aofia ai ma tulaga e feso'ota'i atu ai i le fa'asāmoa.
  • O le vaega lona lua, o ni fa'amatalaga ia o ni galuega sa sa'ili mai i faia'oga ia latou fo'i fa'atinoga.
  • O le vaega lona tolu, o se 'auala e fesoasoani ai i le faia'oga auā filifiliga o ni suiga o le a'a'oina o lana vasega. E mafai ona ia fa'aaogāina le utuofa'amaumauga fa'atasi ma le fesoasoani a le faia'oga o le polokalame atina'e.


Footer: