Te Kete Ipurangi Navigation:

Te Kete Ipurangi
Communities
Schools

Te Kete Ipurangi user options:


You are here:

5.1 Gāluega Sa'ili'ili Mo le Fa'aleleia 'Ā tili o Fa'ata'ita'iga

O le Iloa o 'Upu

O le iloa o se 'upu e manino pe'ā fa'amatala i itū nei: o le iloa pe'ā va'ai e fa'alogo i ai; ma le iloa fa'aaogā i lona fa'aleoga, tusiga, fa'aaogā i le kalama sa'o, fa'aaogā i tūlaga talafeagai, ma fa'aaogā ni isi 'upu e sui ai. E fa ni vāega patino ua ta'ua e Nation (1988) e aofia i le iloa o se 'upu. A iloa se 'upu ua iloa tūlaga ia:

Foliga  
Gagana Tautala Mālamalama: O le ā lona fa'aleoga?
  Fa'aaogā: E fa'apefea ona fa'aleo?
Gagana Tusitusi Mālamalama: O le a lona foliga pe'ā faitau i ai?
  Fa'aaogā: E fa'apefea ona sipela e aofia ai ma le iloa fa'aaogā fa'ailoga?
Tulaga I se fuai'upu po'o le kalama.
Mālamalama: O a tūlaga e iai le 'upu i se fuai'upu?
  Fa'aaogā: O a tūlaga e tatau ona fa'aaogā ai le 'upu?
O Isi Upu e o Faatasi ma le Upu Mālamalama: O ā 'upu e muamua pe mulimuli i le 'upu lea, o se fa'ataita'iga, tofā (mamao), utaga (loloto)?
  Fa'aaogā: O ā 'upu tatou te fa'aaogāina fa'atasi ma le upu lea?
  Fa'aaogāga:
Taatele o le Upu Mālamalama: O le ā le ta'atele o le 'upu?
  Fa'aaogā: E ono fa'aaogā so'o lea 'upu?
Talafeagai o le Upu Mālamalama: O fea e ono maua ai le 'upu lea?
  Fa'aaogā: O fea e talafeagai ona fa'aaogā ai le 'upu
Faauigaga Malamalama: O le a le uiga o le upu?
O le uiga o le upu Faaaoga: O a ni upu e faaaoga e faamatala ai le upu?
O Upu e Fesootai Mālamalama: O ā ni 'upu tatou te māfaufau i ai pe'ā faalogo i le 'upu lea?
  Fa'aaogā: O ā nisi 'upu e ono fa'aaogā e sui ai le 'upu?

E le o vāega uma ua tutusa lo lātou fa'atāuaina mo 'upu uma. E iai ni isi 'upu e tatau ona iloa tūlaga uma ia ona o le ta'atele ma le fa'aaogā so'o. 'Ae iai fo'i ni isi 'upu ua mana'omia na'o se mālamalama i le uiga pe'ā fa'alogo pe faitau i ai.

O le filifilia o le taimi e 'ave i se 'upu ua fuafua i le fa'aaogā so'o o le 'upu ma tūlaga e aogā i ai.


Footer: