Te Kete Ipurangi Navigation:

Te Kete Ipurangi
Communities
Schools

Te Kete Ipurangi user options:


You are here:

3.6 O le Gagana Va'aia

O le gagana va'aia e mafai ona iloa i so'o se fa'atinoga fa'aleaganu'u, galuega taulima, ta'aloga, fa'afiafiaga ma fa'aataataga o lo'o i le gagana fa'auigalua, fa'amaumauga e pei o fagogo, talatu'u, tala fatu, ma solo. E lē gata i ia tūlaga masani o le fa'asāmoa, ae ua iai fo'i le gagana va'aia i feso'ota'iga i ala fa'asalalau e pei o televise, nusipepa, o fa'asalalauga fa'apisinisi laupapa tetele o lo'o nofoaga faitele, o ata,ata vali, o le fa'aaogaina o le komipiuta, ma le initaneti ma mea fa'apenā.

O le atina'eina o tomai ma agava'a o le gagana va'aia ua fa'atāuaina ai le mafai e tamaiti ona:

  • iloilo, fa'auiga ma fefulisa'i va'aiga o lo'o atagia mai i se fa'atinoga, fetufaa'i ma fa'aali manatu i ni a latou fa'auigaga;
  • mālamalama o le gagana va'aia e fa'avae i tāua o se aganu'u,i ona talitonuga ma mana'oga e fia fa'ataunu'uina e pei o le fa'atinoga o le va feāloā'i, le faia o fa'asalaulauga 'ese'ese e pei o fa'asalaulauga o ni oloa e fia fa'atau atu, fa'asalaulauga o se fonotaga;
  • sa'ili'ili ma au'ili'ili pe fa'apefea ona tu'ufa'atasi ata, po'o le gagana fo'i ina ia maua le 'auga po'o le uiga o lo'o mana'omia – o lona uiga o aga fa'atusitala, fa'afailauga, fa'avaliata, a le 'aufa'afiafia, a le taualuga, o lo'o momoli mai ai le 'a'ano o ni manatu – o se isi itu tāua o le au'ili'ili lea o le tu'ufa'atasia o aga masani fa'aleaganu'u ma aga fa'aonaponei e aofia ai le musika, le fa'aaogāina o le gagana ma taga po'o ata tusia i se fa'atinoga, poo se ata tusi, faa'salalauga, tala po'o se solo;
  • mālamalama o fa'auigaga o le gagana va'aia e aofia ai va'aiga fa'aletagata ua fa'avae mai i o latou talitonuga, si'osi'omaga, ma le poto masani.


Footer: