Te Kete Ipurangi Navigation:

Te Kete Ipurangi
Communities
Schools

Te Kete Ipurangi user options:


You are here:

1.8 A'oa'oina o Gagana i 'Auala Felagolagoma'i

O galuega felagolagoma'i i totonu o vasega ua o gatasi lea ma fa'anaunauga ma manatu 'autū o i totonu o le The New Zealand Curriculum Framework i le atina'eina lea o tomai ma agava'a mo'omia.

O le galue'aina o tomai ma agava'a e fa'aaoga ai se gagana, ua fa'atāūaina avanoa e gālulue felagolagoma'i ai ē olo'o aoina le gagana. O fetufa'a'iga e maua ai avanoa e fetālai ai mafaufau ma manatunatu, i le fetuunai lea o se mea ua iloa ma manatu o isi. E fua i luma ma tua i manatu o isi, ma fatua'i ai manatu fou. E maua ai foi le gagana fou i 'upu ma fa'a'upuga e le'i iloa a ua maua mai i isi. Ua tutusa lava lea ma tūlaga o le sa'ilia o se tōfā i fonotaga a' āiga, nu'u, ekalesia, ma fa'apotopotoga. O galuega e felagolagoma'i ai tamaiti o avanoa ia lātou te faia ai ni faaiuga i tulaga e ao ona fa'ataunu'u, ma le fuafuaina o le taimi ma gāluega ina ia taunu'u manuia. O avanoa fo'i ia e fefa'asoaa'i ai i lātou ma fesoasoani le isi i le isi i le a'oina o matā'upu olo'o mo'omia.

O nisi 'auala masani o le galulue lea i vāega. Ua tele gāluega i vāega ua na'o le tu'u o tamaiti i vāega ae le o taga'i i tulaga e tatau ona fa'amalieina mo le aogā tatau o le gālulue i vaega. O gāluega i vāega o se tasi lea 'auala e felagolagoma'i ai tamaiti pe'ā lelei ona fa'atino.

E lima ni tūlaga ua fa'atāūaina ai le galulue felagolagoma'i o tamaiti.

  • Atina'eina o le iloa e tamaiti galulue felagolagoma'i. O le fa'atumutumuga o gāluega uma, o le felagolagoma'i lea, ae lē o le fa'atautavā lea i isi po'o le galue mo le tagata lava ia.
  • E nafa le tamaitiiti ma le fa'amautinoaina o lona iloa i se vāega o le gāluega, ona tufa atu ai lea i le vāega atoa. E ui o lo'o galulue fa'atasi, ae ia mautinoa lava o lo'o atina'e tomai o le tamaitiiti lava ia.
  • E toe tepa i tua ma toe fuata'i le va'ai a le vāega 'ātoa. O le toe tepa i tua a se vāega e iloiloina ai le ala na uia, ma mafai ai ona teuteu tūlaga mo'omia.
  • E atina'eina ai tomai patino i le galulue i vāega. E tatau ona a'oa'oina tomai mo le galulue i vāega, o se fa'ata'itaiga, iloa tu'u avanoa i isi; iloa fai fuafua gāluega i le taimi.
  • O fesāgaiga mo le fefa'asoaa'i. E tatau ona galulue fa'afesāga'i tamaiti i' auala talafeagai ma fetufa'aiga.

So'o se galuega lava i vāega, e tāūa tulaga ta'itasi nei, ae sili atu le malosi pe'ā tu'ufa'atasia uma nei tūlaga i se galuega fa'avāega. E ao ona taumafai faiā'oga ina ia fa'amaliena tūlaga nei pea fa'apea o talafeagai i se galuega o fai.


Footer: